โครงการฟื้นป่า รักษ์น้ำ เขาห้วยมะหาด เพื่อความยั่งยืน

โครงการฟื้นป่า รักษ์น้ำ เขาห้วยมะหาด

โครงการเพื่อสิ่งแวดล้อมที่สะท้อนพลังความร่วมมือจาก 4 องค์กร คือ GC มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ หน่วยบัญชาการต่อสู้อากาศยานและรักษาฝั่ง (สอ.รฝ.) และชมรมคนรักษ์ป่า ชากลูกหญ้า-ห้วยมะหาด ขับเคลื่อนด้วยจุดมุ่งหมายเดียวกัน เพื่อฟื้นฟูและบำรุงรักษาระบบนิเวศในพื้นที่ 2,500 ไร่ บนเขาห้วยมะหาด จังหวัดระยอง พลิกฟื้นจากผืนป่าเสื่อมโทรม ให้กลับมาสู่สภาพสมบูรณ์ เป็นแหล่งต้นน้ำที่สามารถหล่อเลี้ยงพื้นที่การเกษตรต่างๆ เพื่อสร้างงานและรายได้ให้คนในชุมชนอีกครั้ง

โครงการฟื้นป่า รักษ์น้ำ เขาห้วยมะหาดได้รับการรับรองจากองค์การบริหารจัดการก๊าซเรือนกระจก (องค์การมหาชน) เป็นโครงการสนับสนุนกิจกรรมลดก๊าซเรือนกระจก (Low Emission Support Scheme: LESS) ภาคเอกชน ประเภทป่าไม้และพื้นที่สีเขียว โดยจากการประเมินผลการดำเนินโครงการ (ปี 2556-2561) สามารถดูดซับก๊าซเรือนกระจกได้ถึง 32,807.199 ตันคาร์บอนไดออกไซด์เทียบเท่า หรือเทียบเท่าการปลูกต้นไม้ประมาณ 364,513 ต้น

ฟื้นฟูและรักษาสภาพแวดล้อม และทรัพยากรบนเขาห้วยมะหาด ผ่านกิจกรรมการปลูกต้นไม้ สร้างฝายชะลอน้ำ เพิ่มความหลากหลายทางชีวภาพ (Biodiversity) เสริมสร้างความสมดุลให้กับระบบนิเวศอย่างยั่งยืน

หากจะย้อนกลับไปตั้งแต่วันเริ่มต้นโครงการตั้งแต่ปีพ.ศ. 2556 ที่ GC ร่วมมือกับ คณะวนศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ หน่วยบัญชาการต่อสู้อากาศยานและรักษาฝั่ง กองทัพเรือ (สอ.รฝ.) และชมรมคนรักษ์ป่า ชากลูกหญ้า-เขาห้วยมะหาด จนถึงปัจจุบันนับเป็นการทุ่มเทแรงกาย แรงใจระยะยาว “โครงการฟื้นป่า รักษ์น้ำ เขาห้วยมะหาด” มีแผนดำเนินโครงการเป็นระยะเวลา 10 ปี ตั้งแต่ พ.ศ. 2556 – 2566 โดยมีเป้าหมายหลักในการฟื้นฟูระบบนิเวศของผืนป่าบนเขาห้วยมะหาดขนาด 2,500 ไร่ พร้อมพัฒนาคุณภาพชีวิต เศรษฐกิจ และสังคมของชุมชนในพื้นที่ รวมทั้งรณรงค์สร้างจิตสำนึกในการรักและหวงแหนสิ่งแวดล้อม และสร้างการมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้

เขาห้วยมะหาด เป็นพื้นที่สำคัญแห่งหนึ่งของจังหวัดระยอง แต่เดิมมีสภาพเสื่อมโทรมจากการใช้ประโยชน์ทางการเกษตร และมีไฟป่าเกิดขึ้นบ่อยครั้ง สาเหตุหลักเกิดมาจากการตัดไม้ทำลายป่า “โครงการฟื้นป่า รักษ์น้ำ เขาห้วยมะหาด” เป็นโครงการฟื้นฟูและรักษาสภาพแวดล้อม และทรัพยากรบนเขาห้วยมะหาด ผ่านกิจกรรมการปลูกต้นไม้ สร้างฝายชะลอน้ำ เพิ่มความหลากหลายทางชีวภาพ (Biodiversity) เสริมสร้างความสมดุลให้กับระบบนิเวศอย่างยั่งยืน ส่งเสริมให้ผืนป่าบนเขาห้วยมะหาดมีความอุดมสมบูรณ์ ความชุ่มชื้นจนสามารถเพิ่มอัตราการดูดซับก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ ช่วยลดภาวะโลกร้อน รวมถึงได้พัฒนาให้เป็นศูนย์เรียนรู้พฤกษเคมี ใช้เป็นแหล่งเรียนรู้และพัฒนาผลิตภัณฑ์จากธรรมชาติในท้องถิ่น นำไปสู่การสร้างวิสาหกิจชุมชนในการพัฒนาผลิตภัณฑ์ธรรมชาติด้วยฐานพฤกษเคมีของพันธุ์พืชในเขาห้วยมะหาดก่อให้เกิดการอยู่ร่วมกันอย่างยั่งยืนระหว่างอุตสาหกรรมและสังคม

งานฟื้นฟูระบบนิเวศป่าเขาห้วยมะหาด ได้ดำเนินกิจกรรมหลัก 3 กิจกรรม ได้แก่

งานปลูกฟื้นฟู

มีพื้นที่เสื่อมโทรมทั้งหมด 693 ไร่ ปลูกต้นไม้ท้องถิ่นทดแทน เพื่อเพิ่มพื้นที่สีเขียวและเป็นแหล่งซับน้ำให้กับเขาห้วยมะหาด

งานพัฒนาสายน้ำ

ดำเนินกิจกรรมสร้างฝายชะลอน้ำ เพื่อเพิ่มความชุ่มชื้นให้แก่เขาห้วยมะหาด โดยใช้กระสอบพลาสติกแบบมีปีก ซึ่งเป็นวัตกรรมของ GC ผลิตมาจากเม็ดพลาสติกโพลิเอทิลีนชนิดหนาแน่นสูง ส่งผลให้มีความทนทานและมีอายุการใช้งานมากกว่ากระสอบทั่วไป

งานป้องกันไฟป่า

ดำเนินงานในเรื่องของการจัดทำแนวกันไฟ และงานลาดตระเวนในพื้นที่ เพื่อป้องกันการเกิดไฟป่า

เป็นที่น่ายินดีที่กิจกรรมเหล่านี้ได้รับการตอบรับและสนับสนุนเป็นอย่างดีทั้งจากคนในชุมชน และพนักงานจิตอาสา GC ที่ไปช่วยกันปลูกป่าและกำจัดวัชพืชบนเขาห้วยมะหาด นอกจากนี้ ชมรมคนรักษ์ป่า ชากลูกหญ้า-เขาห้วยมะหาด ยังมีอาสาสมัครมาให้ความรู้ และจัดกิจกรรมอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้เพื่อเป็นการปลูกจิตสำนึกด้านการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมให้กลุ่มเยาวชนและผู้สนใจอย่างสม่ำเสมอ สิ่งที่ทุกคนมุ่งหวังร่วมกันเพื่อให้ผืนป่ากลับมาสู่สภาพที่สมบูรณ์ เป็นแหล่งต้นน้ำที่สามารถหล่อเลี้ยงพื้นที่การเกษตรต่างๆ เพื่อสร้างงานและรายได้ให้คนในชุมชนอีกครั้ง

ผลการดำเนินงาน ปี 2556-2563

พื้นที่ดำเนินโครงการฯ ทั้งหมดจำนวน 2,500 ไร่ เป็นพื้นที่ที่ต้องการการฟื้นฟู จำนวน 693 ไร่
ฟื้นฟูป่าเสื่อมโทรม (เป้าหมาย 693 ไร่) ดำเนินแล้ว 552 ไร่ (79.65%) ปลูกต้นไม้ จำนวน 48,243 ต้น
สร้างฝายชะลอน้ำ (เป้าหมาย 1,000 ตัว) ดำเนินการแล้ว 430 ตัว (43%)
ป้องกันไฟป่า (โดยชุมชนร่วมกับจิตอาสาและทหาร ลาดตระเวนเฝ้าระวัง) ปี 2560- 2561 ลดการเกิดไฟป่า เป็นศูนย์

ความหลากหลายทางชีวภาพ (Biodiversity)

ชนิดพันธุ์พืช พบ 169 ชนิด (หลักคือ ไม้ต้นและไม้ล้มลุก)
ชนิดพันธุ์สัตว์ พบ 326 ชนิด (หลักคือ แมลง และ นก)

ผลการดำเนินงาน ปี 2556-2563

การจัดกิจกรรมทุกครั้งจะใช้บริการของชุมชน เพื่อช่วยสร้างรายได้ให้กับ 5 ชุมชนในพื้นที่รอบเขาห้วยมะหาด

สามารถสร้างรายได้

บาท

(หลักคือ รายได้จากรถขนส่ง และอาหาร)

ผืนป่าที่อุดมสมบูรณ์ 2,500 ไร่ของเขาห้วยมะหาดในวันนี้ คงเป็นสิ่งพิสูจน์ได้ว่า พลังเล็กๆ ของพวกเราทุกคน หากร่วมมือกันก็สามารถนำไปสู่ความเปลี่ยนแปลงอันยิ่งใหญ่ได้ แม้ต้องใช้เวลา แต่ผลสำเร็จของมันคุ้มค่ากับการรอคอย มิใช่หรือ ?

ข้อมูล ณ เมษายน 2564

ฟื้นป่า 10 ปี ทำได้ไง เรื่องของเขา…ที่รู้แล้วจะรักษ์ | ยิ่งปลูกยิ่งดี EP.1

องค์กรคาร์บอนต่ำ GC พร้อมสนับสนุนการฟื้นฟูและรักษาสภาพแวดล้อมเพื่อการบรรลุเป้าหมายในการช่วยลดก๊าซเรือนกระจก และการช่วยลดโลกร้อนอย่างยั่งยืน ผ่านการมุ่งสร้างสรรค์โครงการฟื้นป่า รักษ์น้ำ เขาห้วยมะหาด ที่ให้การสนับสนุนเกี่ยวกับการปลูกป่า สร้างฝายชะลอน้ำ เพิ่มความหลากหลายทางชีวภาพ (Biodiversity) และเสริมสร้างความสมดุลให้กับระบบนิเวศบนพื้นฐานของความยั่งยืน (Sustainability) และ Sustainable Living